اطلاعات عمومی

اضطراب یکی از رایج ترین علائم در بین بیمارانی است که از میزان بالای استرس رنج می برند

کورتیزول یا هیدروکورتیزون هورمونی است که توسط غده فوق کلیوی ترشح می شود. این هورمون باعث افزایش قند خون می شود، اما در عین حال عوارض دیگری نیز دارد. از جمله اینکه رشد استخوان را کاهش داده و می تواند باعث ایجاد بیماری ها و مشکلات متعددی مانند چاقی و اضافه وزن می شود.

زمانی که میزان کورتیزول در خون به طور افراطی بالا می رود، صحبت از هیپرکورتیزولیسم یا سندرم کوشینگ به میان می آید. این بیماری باعث تجمع چربی، افزایش فشار خون و استرس بدنی می شود. کاهش مصرف قهوه و افزایش انرژی سوزی به کمک ورزش دو کار ضروری در کنترل میزان کورتیزول می باشد. در این مطلب شما را با چند نشانه بالا بودن این هورمون که به هورمون استرس نیز معروف است آشنا می کنیم.

افزایش وزن ناگهانی

افزایش وزن یکی از علائم اولیه میزان بالای کورتیزول در بدن است. این هورمون در بخش های فوقانی بدن به دلیل تجمع چربی در سطح شانه ها، قفسه سینه و پشت محسوس است. افزایش هورمون کورتیزول بدن افراد را در معرض اضافه وزن و چاقی قرار می دهد.

علائم پوستی

پوست نیز تحت تاثیر هیپرکورتیزولیسم قرار می گیرد. این امر نیز می تواند باعث بروز اختلالاتی مانند آکنه، زخم های کبود روی سینه ها، شکم و ران ها، هماتوم و ضعف های شدید و افزایش موی زاید صورت و بدن می شود. بنابراین اگر با علائمی اینچنینی مواجه هستید امکان دارد کورتیزول بدن تان بالا رفته باشد.

علائم عضلانی و استخوانی

میزان بالای کورتیزول در بدن همچنین روی سلامت عضلانی و استخوانی تاثیر دارد. بافت های استخوانی ضعیف تر می شود و این مسئله خطر شکستگی استخوانی را بالا می برد بویژه در ناحیه دنده ها و ستون فقرات. بنابراین باید نسبت به بالا بودن کورتیزول در بدن حساس تر از همیشه بود.

افت دستگاه ایمنی بدن

تیموس غده ای در بدن است که وظیفه آن کنترل و تنظیم دستگاه ایمنی بدن انسان است. اما کورتیزول بالا در بدن باعث برهم زدن تعادل تیموس شده و در نتیجه دستگاه ایمنی بدن دچار مشکل می شود. این هورمون می تواند باعث مرگ برخی سلول ها می شود و سیستم ایمنی بدن را وادار به حمله به برخی بافت های بدن می کند.

رایج ترین علامت مربوط به این اختلال بروز آلرژی ها و آسم است. با این حال ممکن است مشکل جدی تر شود. چنین اختلالی در بدن شرایط ابتلا به بیماریهای جدی تر مانند لوپوس، بیماری کرون یا فیبرومیالژی (دردهای گسترده عضلانی، اسکلتی) را فراهم می کند.

افسردگی و تغییرات خلق و خوی

اضطراب یکی از رایج ترین علائم در بین بیمارانی است که از میزان بالای استرس رنج می برند. اضطراب معمولا با تغییرات ناگهانی و مداوم خلق و خوی همراه است و در جدی ترین موارد می تواند به افسردگی ختم شود. نتایج برخی پژوهش ها نشان می دهد که میزان بالای کورتیزول، گردش خون و کنترل قند در مغز را کاهش می دهد. این واکنش قابلیت سلول های مغزی را در کنترل گلوکز (قند) به خطر می اندازد و این مشکل باعث مرگ برخی از سلول ها می شود.

خستگی و بی خوابی

کورتیزول انرژی بدن را هدر می دهد. بدن در طول روز به دلیل ترشح کورتیزول فعال است و نمی تواند به درستی استراحت کند. در طول شب نیز کورتیزول بالا مانع از آن می شود که فرد به خوبی استراحت کند و در نتیجه نمی تواند خوابی احیاکننده و درست داشته باشد. در شرایط عادی حدود ساعت 8 صبح زمان افزایش کورتیزول است تا بدن قدرت فعال بودن در طول روز را داشته باشد. اما افرادی که از هیپرکورتیزولیسم فعال رنج می برند مسئله برعکس است. این هورمون در طول شب ترشح می شود و فرد به دلیل عدم استراحت کافی در طول روز احساس خستگی و خمودگی می کند.

اضطراب معمولا با تغییرات ناگهانی و مداوم خلق و خوی همراه است

راه های کم کردن کورتیزول

بعد از آشنایی اولیه با علائم کورتیزول بالا وقت آن رسیده است که توصیه هایی در جهت کاهش میزان این هورمون و داشتن زندگی سالم تر ارائه دهیم:

از نوشیدن قهوه پرهیز کنید

کافئین باعث افزایش میزان کورتیزول در خون (حداقل 30 درصد در هر ساعت) می شود. باید در نظر داشت که تاثیرات این هورمون گاهی تا 18 ساعت نیز باقی می ماند. اگر می خواهید متابولیسم کاتابولیک را کاهش و متابولیسم آنابولیک را افزایش دهید از نوشیدن قهوه بپرهیزید.

بیشتر بخوابید

سیکل خواب خود را با نوشیدن دمنوش سنبل الطیب و بابونه قبل از خواب کنترل کنید. این کار باعث می شود که بدن تان بهتر استراحت کند و خواب عمیق تری تجربه کنید. داشتن خواب کافی و باکیفیت علاوه بر اینکه باعث کاهش میزان کورتیزول می شود در عین حال شما را جوانتر و سالمتر می کند. خواب کافی باعث شادابی و جوانی پوست شده و بدن را سالم نگه می دارد.

ورزش کنید

خواص ورزش منظم بر هیچکس پوشیده نیست. ورزش روزانه باعث رشد توده عضلانی و افزایش ترشح سروتونین و دوپامین می شود و در نتیجه به کاهش اضطراب و افسردگی کمک می کند. علاوه براین با ورزش منظم انرژی بیشتری می سوزانید و این امر نیز میزان کورتیزول را هرچه بیشتر کنترل می کند.

میزان قند خون تان را کنترل کنید

علاوه بر ورزش باید قند خون تان را نیز کنترل کنید. البته ورزش منظم به کنترل قند نیز کمک می کند. در هر حال لازم است که با مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین، کربوهیدرات های پیچیده و فیبر به فکر کنترل قند خون تان باشید. توصیه می شود که مکمل ویتامین B، کلسیم، منیزیم، کروم، زینک و ویتامین C نیز مصرف کنید.

شما باید در مورد ارگان هایی که هورمون ها را ترشح می کنند و همچنین درباره تنظیم این هورمون ها، اطلاعات کاملی داشته باشید.

برای آن که در مقابل اضطراب مسلح باشید

غده فوق کلیه، هورمون کورتیزول
هروقت که دچار ترس شوید یا اضطراب داشته باشید یا حال تان خوب نباشد، غده فوق کلیه، هورمون کورتیزول که معروف به هورمون استرس است را به جریان خون ترشح می کند. این هورمون ضربان قلب را سریع تر می کند، میزان اکسیژنی که باید به مغز برسد را افزایش می دهد و شروع به سوزاندن ذخیره چربی بدن و استفاده از ذخایر گلوکز بدن می کند. همه این واکنش ها در شرایط ترس و اضطراب به نفع بدن هستند اما مطالعات نشان داده استرس دائمی این مسیر داخلی را در بدن دچار مشکل کرده و باعث می شود میزان ترشح کورتیزول در بدن کاهش یافته و این باعث می شود بدن در مقابله با شرایط ترسناک و پراضطراب سلاحی برای مقابله نداشته باشد.

برای آن که ترشح این هورمون تنظیم باشد
تنها هفته ای 3 ساعت ورزش های کاردیو یا ورزش های موسوم به مقاومتی، به خصوص اگر این ورزش ها در مقطع کوتاه اما پرفشار انجام شود، بسیار مفید است. دکتر ناتاشا ترنر، فوق تخصص غدد، نویسنده کتاب «خوردن برای هورمون های شما» می گوید: «وقتی برای 40 دقیقه یا بیشتر، ورزش جدی ای انجام می دهید، ترشح هورمون کورتیزول در بدن تان افزایش می یابد و در نتیجه چگونگی ترشح آن تنظیم می شود.» شاید بهترین کار این باشد که برنامه ورزشی مناسبی که حالت استقامتی پرفشار داشته باشد را از مربی ورزش خود یاد بگیرید؛ برای مثال 60 ثانیه دویدن سریع، سپس 30 ثانیه استراحت و حرکت نرم، بعد 45 ثانیه حرکات پرشی و سپس 30 ثانیه استراحت و حرکت نرم را برای 30 تا 40 دقیقه انجام دهید.

این بار تاریکی بهترین انتخاب است

مغز، هورمون ملاتونین
وقتی خورشید غروب می کند و جهان پر از تاریکی می شود، غدد صنوبری مغز شروع به ترشح هورمون ملاتونین می کنند که به نام «هورمون خواب» شهرت دارد؛ این هورمون نیازمند تاریکی مطلق است تا کار کند، برای همین نور مصنوعی، مثل چراغ خواب یا هر نور دیگری مانع از کارکرد آن می شود. خبر بد این است که این هورمون جدا از تنظیم خواب شما، یک هورمون موثر در مقابله با استرس و اضطراب و همین طور آنتی اکسیدانی قوی که با رادیکال های آزاد مضر مقابله می کند، هم هست. در ضمن کمبود ملاتونین در بدن حالت هایی مثل چاقی، دیابت و سرطان ها را هم رقم می زند.

برای آن که ترشح این هورمون تنظیم شود
اگر اتاق خواب شما کاملا تاریک نیست، شما نمی توانید از حداکثر میزان ملاتونین خودتان استفاده کنید. برای همین بهتر است تمام منبع نور و تمام دستگاه های الکترونیک (از جمله دستگاه تلویزیون، لپ تاپ و تلفن همراه) را از اتاق خواب تان خارج کنید. اگر به هر دلیلی نمی توانید اتاق خواب تان را تاریک تاریک کنید از چشم بند استفاده کنید. در ضمن بدانید لباس راحت پوشیدن در زمان خواب هم بسیار مهم است زیرا لباس های تنگ باعث کاهش تولید ملاتونین می شوند. برخی مطالعات نشان داده، در افرادی که در زمان خواب لباس بسیار تنگ می پوشند میزان ترشح این هورمون نصف می شود.

اگر قبل از خواب از میوه هایی مثل گیلاس و آلبالو- که حاوی ملاتونین هستند- بخورید هم به افزایش ترشح این هورمون در بدن خودتان کمک کرده اید.

برای آن که عشق تان تنظیم باشد

مغز، هورمون اکسی توسین
هر وقت به کسی که دوست دارید نزدیک می شوید یا به او فکر می کنید هورمون اکسی توسین در بدن تان ترشح می شود؛ به همین دلیل این هورمون را «هورمون عشق» می نامند. این هورمون روی میل جنسی تاثیر مستقیم می گذارد، جدا از این موضوع، این هورمون میزان اطمینان و آرامش فرد را افزایش می دهد، با استرس مقابله کرده و فشار خون را کاهش می دهد. در ضمن هورمون اکسی توسین روند حافظه را هم ترمیم می کند و باعث بهبود حافظه و عملکرد مغز می شود؛ (برای مثال اکسی توسین باعث می شود یک مسئله ناخوشایند مثل یک دعوا را از یاد ببرید و در عوض یک خاطره خوشایند را تا مدت ها در ذهن داشته باشید.)

برای آن که ترشح این هورمون تنظیم شود
داشتن عشق و علاقه باعث ترشح هورمون اکس توسین می شود. مطالعات نشان می دهد حتی فکر کردن به کسی که دوستش دارید، باعث ترشح این هورمون می شود اما به هرحال مهم ترین مسئله ای که باعث تنظیم ترشح این هورمون می شود داشتن یک ارتباط عاشقانه خوب با افرادی که دوست داریم، است.

ترموستات بدن تان را تنظیم کنید

تیروئید، هورمون های تیروکسین و تری پدوتیرونین (4T و 3T)
هورمون های تیروئید مثل ترموستات بدن کار می کنند؛ این هورمون ها در ضمن نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن و تنظیم سطح انرژی دارند. عواملی مثل اضطراب مزمن، مشکلات تغذیه ای و رژیم های غذایی نامناسب و بیماری ها و التهاب بافت ها باعث تضعیف ترشح این هورمون و کاهش عملکرد آن ها می شود و در نتیجه در کل تعادل بدن به هم می خورد و فرد احساس خستگی و ضعف، کمبود انرژی و سرما کرده و نیز یبوست پیدا می کند. دکتر راشل تذهیب، مدیر مرکز تحقیقات و پژوهش اینتگراوتیو ریسرچ می گوید: «وقتی هورمون تیروئید به اندازه کافی در خون شما نباشد شما بی دلیل اضافه وزن پیدا کرده، همیشه احساس سرما می کنید، کم انرژی و خسته هستید و ممکن است احساس افسردگی کنید.»

برای آن که ترشح این هورمون تنظیم شود
برخی از سموم موجود در طبیعت و برخی وسایل پیرامون ما مثل بیزفنل (A (BPA- که در برخی انواع پلاستیک وجود دارد- به عملکرد تیروئید ضربه می زنند. بهتر است در زمان خرید ظرف های پلاستیکی و ظروف یک بار مصرف از سالم بودن آن ها و وجود نداشتن BPA در آن ها مطمئن شوید. در ضمن برخی از فلزات سنگین مثل جیوه (که در برخی ماهی ها از جمله ماهی تن وجود دارد) هم به تیروئید ضربه زده و عملکرد آن را برهم می زند.

برای آن که مادر شوید

تخمدان ها- هورمون های استروژن و پروژسترون
به زبان ساده می توان گفت وقتی تخمدان ها شروع به ترشح هورمون های زنانه می کنند، ترشح یکی از آن ها، ترشح دیگری را متوقف می کند؛ به این ترتیب عملکرد دستگاه تناسلی و جنسی زنان تنظیم می شود اما ترشح این هورمون ها تحت تاثیر عوامل زیادی قرار می گیرد، اضافه وزن، استرس مزمن و در معرض مواد شیمیایی مثل BPA قرار گرفتن می توانند باعث این شوند که عملکرد تخمدان ها ضعیف شود. کاهش استروژن در بدن خانم ها می تواند باعث کاهش تمایل جنسی، بی قراری، اضطراب، سردردهای شبیه میگرن، افسردگی و برهم خوردن نظم دوران قاعدگی و دردهای شدید قبل از شروع قاعدگی (Pms) شود. دکتر سی دبلیوراندلف، فوق تخصص بیماری های زنان در جکسن ویل فلوریدا می گوید: «تمام زنان باید تحت نظر متخصص باشند تا مشخص شود هورمون های زنانه آن ها به طور منظم ترشح می شود یا نه، برخی از مشکلات ارتباط، تمایل جنسی و ناباروری زنان با تنظیم نبودن ترشح این هورمون ها ارتباط دارد.»

برای آن که ترشح این هورمون ها تنظیم شود
دکتر راندلف می گوید: «بهترین کاری که می توانید بکنید تا تخمدان های شما به میزان کافی هورمون های استروژن و پروژسترون ترشح کنند، این است که یک رژیم غذایی مناسب، با استفاده از مواد غذایی طبیعی (و نه فرآوری شده) داشته باشید و نگذارید وزن تان از حد طبیعی کمتر یا بیشتر باشد. سبزی هایی مثل گلم کلم و کاهو، مرکبات و غلات کامل هم غذاهایی هستند که می توانند در تولید بیشتر استروژن در بدن شما دخیل باشند.» پس از همین امروز غذاهای آماده بسته بندی شده و فست فودها را کنار بگذارید و از موادغذایی مثل سالاد سبزی ها، کلم، اسفناج، پرتقال، نارنگی، گریپ فروت و برنج (به خصوص برنج قهوه ای) بیشتر استفاده کنید.

این هورمون مردانه نیست

تخمدان ها- هورمون تستوسترون
درست است که همه هورمون تستوسترون را به عنوان هورمونی مردانه می شناسند اما این هورمون در بدن زنان هم وجود دارد. غدد فوق کلیوی و تخمدان های زنان حدود 10 درصد از میزان تستوسترون مردان را در بدن زنان می سازند اما عملکرد هورمون در هر 2 جنس شبیه هم است: افزایش تمایل جنسی، افزایش بافت و قدرت عضلانی، تحکیم بافت استخوانی و نیز افزایش متابولیسم بدن. اگر در بدن یک زن میزان کمی از هورمون تستوسترون ترشح شود این زن میل جنسی، انرژی و توان کمتری دارد و احساس افسردگی می کند. میزان بالای تستوسترون در زنان هم می تواند باعث آکنه های شدید، پرمویی به خصوص در ناحیه صورت و برخی مشکلات دیگر شود.

برای آن که ترشح این هورمون تنظیم شود
متخصصان و پژوهشگران هنوز هم مشغول بررسی روی این موضوع هستند که زنان چگونه می توانند سطح مناسبی از هورمون تستوسترون در بدن خود داشته باشند اما آنچه مسلم است این است که برخی بیماری ها و مشکلات از جمله تخمدان های پلی کیستیک می توانند باعث افزایش ترشح تستوسترون در بدن آن ها شود. اگر یک خانم دچار هریک از این مشکلات است باید توسط متخصص زنان مورد بررسی قرار بگیرد.

گرسنگی، سیری و اضافه وزن

معده، هورمون های لپتین و گرلین
این هورمون ها که به هورمون های گرسنگی و سیری شهرت دارند، در واقع وزن شما را رهبری می کنند، این هورمون ها هستند که به شما می گویند چه زمانی غذا بخورید و چه زمانی دست از غذا خوردن بکشید. هورمون گرلین که توسط معده و پانکراس ترشح می شود به مغز پیام می دهد که شما گرسنه هستید. لپتین که توسط سلول های چربی ترشح می شود باعث احساس سیری می شود. این مسیر طبیعی با میزان قند خون تحت تاثیر قرار می گیرد و در واقع نامنظمی میزان قند خون می تواند سیگنال های گرسنگی نابجا به مغز ارسال کرده و باعث زیاد خوردن شود.

برای آن که ترشح این هورمون تنظیم شود
میزان قند خون تان را تنظیم می کند. به طور متوسط هر انسان در طول روز حدود 20 قاشق چای خوری قند می خورد اما یادتان باشد حد طبیعی برای یک خانم بالغ 6 قاشق چای خوری است!

اگر می خواهید خوش اخلاق باشید

دستگاه گوارش- هورمون سروتونین
این هورمون نقش بسیارمهمی در خلق و خو و نیز روحیه و حافظه دارد. این هورمون بیشتر در دستگاه گوارش و روده ها تولید می شود. در ضمن این هورمون نقش مهمی در «چندفعالیتی» بودن دارد. میزان کم این هورمون با بیماری ها و حالاتی مثل وسواس و نیز افسردگی مرتبط شمرده می شود.

برای آن که ترشح این هورمون تنظیم شود
بدن شما برای تولید هورمون سروتونین نیازمند کربوهیدرات است؛ برای همین اگر رژیم غذایی با کربوهیدرات های کم داشته باشید قطعا دچار کمبود سروتونین می شوید. دکتر سوزان ام کلانیر، متخصص روان پزشکی و نویسنده کتاب «رژیم غذایی خوب برای خلق و خوی خوب» می گوید: «شما جدا از کربوهیدرات برای ساخت سروتونین به اسیدآمینه ای به نام تریپتوفان نیاز دارید. برای همین باید غذاهایی مثل ماست و موز را در رژیم غذایی خودتان جای دهید.»

در این حالت، فعالیت بیضه های آنها (از نظر ساخت هورمون های جنسی) افت می کند و این امر باعث کاهش فعالیت جنسی و در مواردی، باعث کاهش اعتماد به نفس آنها می شود. این مساله گهگاه به اضطراب آقایان می انجامد و در نتیجه اضطراب نیز مجدداً تولید آندروژن ها (هورمون های مردانه) کاهش می یابد و این سیکل معیوب مرتبا تکرار و تقویت می شود...

آندروپوز یا یائسگی در مردان یک فرآیند طبی سالمندی و یک موقعیت فیزیکی شبیه یائسگی در زنان است که معمولا از سن 45 سالگی به بعد بروز می کند. در این فرآیند سطح هورمون تستوسترون که یکی از اصلی ترین هورمون های مردانه (آندروژن) است به طور پیوسته کاهش می یابد و مرد علایمی نظیر گرگرفتگی، افسردگی و تغییرات خلق و خوی را تجربه می کند.

علاوه بر فرآیند طبیعی سالخوردگی و افزایش سن عواملی نظیر برخی از بیماری های قلبی، استفاده طولانی مدت از برخی داروها، افسردگی، چاقی که بر تولید هورمون تستوسترون تاثیر دارند می توانند آغازکننده زودرس آندروپوز باشند. عللی نظیر از دست دادن اشتیاق به کار و اخراج از کار، تغییرات ناگهانی در برخورد با خانواده، از دست دادن فرصت های مناسب در زندگی و ناتوانی جسمی از دیگر علایم این مشکل هستند.

تستوسترون در بدن چه می کند؟

همان طور که بیان شد علت اصلی بروز آندروپوز کاهش سطح تستوسترون در بدن است اما این تستوسترون در بدن چه وظایفی بر عهده دارد؟

دو وظیفه زیر از مهم ترین وظایف این هورمون است:

1) تستوسترون مسوول توانایی عملکرد جنسی مردان نظیر تولید و آزادسازی اسپرم، داشتن رفتار جنسی نرمال و شروع فعالیت جنسی است.

2) ویژگی های جنسی ثانویه مانند توده ماهیچه ای بدن، موهای بدن، بم شدن صدا و حالت بدن نیز تحت تاثیر تستوسترون است.

بر همین اساس می توان گفت کیفیت ژنتیکی اسپرم با افزایش سن کاهش می یابد و حتی در درمان های تلقیح داخل رحمی مورد استفاده در نازایی میزان زمان لازم برای دستیابی به یک بارداری با افزایش سن به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد. لازم به ذکر است تستوسترون در بدن به دو حالت آزاد و متصل به گلوبولین یافت می شود.

علایم یائسگی مردان:

اصلی ترین علامت آندروپوز خستگی و بی حوصلگی است. افسردگی، خشم، افزایش تحریک پذیری و کاهش فعالیت جنسی از بارزترین علایم آن است. تعداد زیادی از مردان دارای این مشکل، کاهش تمایلات جنسی دارند. از دیگر علایم می توان به تغییر در اندام ها و کاهش توده ماهیچه ای بدن، گرگرفتگی، کاهش لذت از زندگی، کاهش حافظه و سطح کارایی، تکرار ادرار به خصوص در شب، یبوست، کاهش قد، ریزش مو و وجود دردهای استخوانی اشاره کرد.

درمانی برای یائسگی مردانه

درمان جایگزینی با هورمون تستوسترون، استفاده از تولیدات گیاهی، رژیم غذایی مناسب، حمایت های روحی از سوی خانواده و داشتن خواب کافی و فعالیت های ورزشی منظم است. با توجه به برخی از علایم آندروپوز توصیه می شود که در درمان گرگرفتگی باید از چای، قهوه، غذاهای پرادویه و بسیار شیرین پرهیز نمود و از مایعات فراوان استفاده کرد. در نوسانات خلقی به دلیل اختلال در سروتونین استفاده از حبوبات و غلات توصیه می شود همچنین در مورد پوکی استخوان مصرف شیر، سویا، ماست کم چربی، ماهی آزاد، سبزیجات سبز رنگ و انجیر و در مورد بیماری های قلبی مصرف غذاهای حاوی روغن امگا 3 مانند روغن ماهی آزاد بسیار سودمند است.

همان طور که مردان باید در دوران یائسگی همسر خود را درک کنند، لازم است که زنان هم در صورت وقوع این مشکل همسر خود را بیشتر مورد حمایت عاطفی خود قرار دهند. برقراری یک ارتباط صمیمانه با همسر در این موقعیت یکی از اساسی ترین مسایل است و مهم است که خانواده این ارتباط را به طرق زیر حفظ کند:

• سعی در فهمیدن احساسات و اهداف همسر.
• گوش دادن به حرف های همسر، گفتن حرف های دلنشین و تحسین برانگیز و ایجاد دلگرمی.
• انجام مشورت در امور زندگی
• تقاضا نکردن چیزی که مرد را تحت فشار قرار دهد
• برنامه ریزی برای دوران بازنشستگی
• انجام تفریحات سالم و مهیج
• گذراندن اوقات بی کاری با دوستان
• انجام مشاوره و معاینات جسمی

در نهایت اینکه آندروپوز فصلی طبیعی از زندگی یک مرد است. یک مساله درونی است که مرد باید آن را به عنوان یک واقعیت دوران میانسالی بپذیرد و بداند می تواند به طور کامل نقش پدر و همسر را در طی یا بعد از دوران آندروپوز ایفا کند.

 

اگر درگیر چالش کاهش وزن هستید یا مقاومت انسولینی یا مقاومت لپتین دارید، حتماً روزه‌ی متناوب را در پیش بگیرید. استفاده از چربی‌های سالم در رژیم غذایی، موجب تقویت متابولیسم شده و به بدن‌تان اجازه می‌دهد به چربی به عنوان سوخت، دسترسی پیدا کند.