ارزش بازار چادر مشكي در ايران چندان مشخص نيست، اما برآوردها نشان مي‌دهد كه از بابت واردات پارچه چادر مشكي به كشور سالانه چيزي در حدود نيم ميليارد دلار سود به جيب واردكنندگان اين كالا مي‌رود.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)،‌ براساس آمار گمرك ايران، واردات پارچه چادر مشكي در سال گذشته معادل 16 هزار تن به ارزش 81 ميليون دلار بود. حال اگر فرض كنيم هر متر پارچه چادر مشكي 200 گرم وزن داشته باشد، بنابراين در سال قبل حدود 80 ميليون متر پارچه چادر مشكي وارد كشور شده است. متوسط قيمت هر متر پارچه چادري هم با محاسبه‌اي ساده حدود 101 سنت درمي‌آيد. همچنين متوسط هزينه واردات هر متر پارچه چادر مشكي در مجموع و با احتساب هزينه حمل و نقل و ديگر هزينه‌ها حدود 1.5 دلار مي‌شود.

در حال حاضر هر متر پارچه چادر مشكي در بازار كشورمان به طور متوسط 7 هزار تومان يعني حدود هفت دلار به فروش مي‌رسد. با احتساب 80 ميليون متر پارچه وارداتي و سود 5.5 دلاري براي هر متر، ‌سود كل سالانه از بابت واردات پارچه چادر مشكي به كشور حدود 440 ميليون دلار برآورد مي‌شود.

با اين حساب چگونه مي‌توان از سود كلان و باد آورده واردات پارچه چادر مشكي چشم‌پوشي كرد؟ و از آن مهمتر چگونه مي‌توان در مقابل فشارهاي وارد‌كنندگان اين كالا مقاومت كرد؟

همه اين عوامل دست به دست هم داد تا با وارد شدن بيش از حد كالاي ارزان، فكر توليد از سر سرمايه‌گذاران خارج شود. به نظر مي‌رسد از اين پس هم با توجه به هجوم پارچه‌هاي ارزان از اكثر مرزها به ايران، چنان نفس صنايع نساجي گرفته شده كه ديگر مجالي براي انديشيدن به توليد چادر نيست. اما چرا داستان پروژه توليد داخل پارچه چادر مشكي در ايران به اينجا رسيد؟

مافيا بي‌مافيا

جمشيد بصيري تهراني - دبير سابق انجمن صنايع نساجي ايران كه زماني در سال 1385 از باز شدن رمز سامورايي توليد پارچه چادر مشكي در كشور خبر داده بود، در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا با اشاره به اين‌كه دليل شكست پروژه توليد پارچه چادر مشكي در ايران ربطي به مافيا نداشت، گفت:‌ قاچاق شديد پارچه چادر مشكي به كشور مانع سرمايه‌گذاري در اين حوزه شد و توليدكنندگان هم دلسرد شدند.

او يادآوري كرد: حدود 20 سال پيش دو نفر درصدد برآمدند كه كارخانه‌اي را در ايران براي توليد پارچه چادر مشكي احداث كنند. به همين منظور جلساتي نيز با وزير وقت صنايع برگزار كردند.

وي افزود: آنان مجوزهاي لازم براي احداث اين كارخانه را گرفتند و حتي كار ساختماني هم شروع شد. اما در ادامه در زمينه تامين ماشين‌آلات اختلاف شديدي بين وزارتخانه و آن دو نفر به وجود آمد كه در نهايت باعث بگو مگو و قهر آقايان شد.

بصيري اضافه كرد: نظر وزارتخانه اين بود كه ماشين‌آلات حتما از يك كارخانه داخلي تامين شوند، اما اين موضوع با طرح توجيهي دو سرمايه‌گذار تناقض داشت. اين اولين تلاش براي توليد پارچه چادر مشكي ملي 22 سال اخير بود كه شكست خورد.

ماجراي ايران مرينوس

دبير سابق انجمن صنايع نساجي ايران با بيان اين‌كه مشكل اصلي كشور در توليد پارچه چادر مشكي در قسمت رنگرزي الياف و پلي‌استر اين محصول بود، گفت: ‌شركت ايران مرينوس در زماني سه تا چهار سال روي رنگرزي الياف و پلي‌استر كار كرد و در نهايت بخش تحقيق و توسعه اين شركت توانست مشكل رنگرزي را حل كند و اين نتيجه در شركت پلي‌اكريل هم آزمايش شد و جواب داد. بعد ايران مرينوس نسخه رنگ بدست آمده را به انجمن صنايع نساجي هديه داد تا هر كسي خواست در توليد پارچه چادر مشكي از آن استفاده كند.

عضو هيات مديره انجمن صنايع نساجي ايران اضافه كرد: حجم بالاي قاچاق پارچه چادر مشكي به كشور باعث شد تا كسي براي توليد در اين حوزه تمايلي نداشته باشد و به همين دليل كار باز هم متوقف شد. حتي كارخانه كوچكي هم كه در گلپايگان توليد داشت، متوقف شد، زيرا واردات بسيار ارزان تمام مي‌شد و امكان رقابت با آن وجود نداشت.

سود كلان واردكنندگان

او در پاسخ به اين سوال كه آيا مافيا مانع توليد پارچه چادر مشكي در كشور شد؟ عنوان كرد: اين طور نيست. در زماني هر متر پارچه وارداتي 80 سنت در بازار تهران فروخته مي‌شد و بعد توزيع‌كنندگان آن‌را در قواره‌هاي شش متري 15 تا 30 هزار تومان مي‌فروختند كه اين رقم به 50 تا 60 هزار تومان هم رسيد كه به اين ترتيب فروش پارچه چادر مشكي در بازار ايران بسيار سودآور شد. در مجموع هيچ فشاري از كسي وجود نداشت كه اين محصول به توليد داخلي نرسد، بلكه شرايط بازار و رقابت مانع سرمايه‌گذاري در اين حوزه شد و افراد خودشان عقب كشيدند و اين وضعيت كماكان ادامه دارد.

وي تصريح كرد: توليدكننده بايد برايش صرف كند كه در اين حوزه سرمايه‌گذاري كند. در زماني هم پارچه كرپ كه براي توليد كت و شلوار مردانه به كار مي‌روند، تحت نام پارچه چادر مشكي وارد كشور شدند، البته با تعرفه پارچه چادر مشكي. مي‌توان گفت كه در مجموع تجارت يعني تركيبي از اعمال قاچاقچيان و تجار اصلي گردن صنعت را شكستند.

دبير سابق انجمن صنايع نساجي ايران همچنين در پاسخ به اين موضوع كه گاهي مطرح مي‌شود يك گروه سياسي خاص در كشور در موضوع واردات پارچه چادر مشكي به كشور فعاليت زيادي دارد، عنوان كرد: 90 درصد بازاريها وابسته به اين حزب سياسي خاص هستند، اما اين دليل نمي‌شود كه اين افراد بخواهند در توليد داخلي پارچه چادر مشكي اخلال ايجاد كنند.

وعده‌هايي كه محقق نشدند

به گزارش ايسنا، عمده نياز ايران به پارچه چادر مشكي از طريق واردات از كشورهاي شرق آسيا به ويژه كره‌جنوبي، ژاپن و اندونزي تامين مي‌شود. برآورد مي‌شود كه حداقل نياز سالانه كشور به پارچه چادر مشكي 35 ميليون متر مربع باشد. مسئولان وزارت صنايع و معادن تاكنون بارها وعده توليد داخلي پارچه چادر مشكلي را داده‌اند، اما اين وعده‌ها هيچ‌كدام محقق نشده است.