اطلاعات عمومی

در یک نگاه کلی، اهم ویژگی های مکتب اخلاقی آیت الله تهرانی را باید در موارد زیر مورد توجه قرار داد:

• مردمی بودن

بسیاری از روحانیون و علما در زمره مردم هستند، اما آنچه که در زندگی ایشان و در مراسم تشییع جنازه عظیم و مجالس نکوداشت این عالم وارسته مشاهده کردیم، پیوند عمیق ایشان با مردم بود.

زندگی زاهدانه، شهرت گریزی، حضور در متن مردم و پرهیز از مسائل حاشیه ای که برخی بیوت را در بر می گیرد را باید از بارزترین جلوه های مردمی بودن استاد برشمرد.

• کادر سازی

استاد از آغاز پیروزی انقلاب به رغم مسئولیت های مختلفی که به ایشان ارجاع می گردید، با اشراف به مسئله تربیت نسلی از جوانان که مدیران کشور خواهند بود، تربیت دینی جوانان و کادر سازی برای اداره نظام اسلامی را بر همه امور ترجیح دادند. بسیاری از مدیران شایسته، خدوم، پاک دامن و کارآمد نظام در کشور، در حلقه شاگردان و وامدار این رویکرد استاد هستند. حلقه درس اخلاق چهارشنبه های استاد یک کارگاه بزرگ آموزشی - اخلاقی بود که نظیری نداشت.

• پرچم دار مبارزه با التقاط

استاد پرچم دار روشنگری و مبارزه با التقاط بود. التقاط فکری و سیاسی که در ادوار مختلف دولت ها و آمد و شد جریانات سیاسی با آن مواجه بوده و هستیم. برای استاد فرقی نداشت که در رأس دولت وقت، فردی در کسوت روحانیت باشد یا غیر آن. آنچه که غیرت دینی و حمیت مثال زدنی استاد را به رخ می کشید، استقلال و عدم توجه به فراز و فرود جریانات سیاسی بود. هرگاه التقاط، انحراف، تجدیدنظر طلبی، تأویل و تفسیرهای انحرافی در دین، رخنه و نفوذ فرصت طلبان در ارکان انقلاب را می دید، در مناسب ترین و حساس ترین مناسبت ها و ایامی چون تاسوعا و عاشورا یا شب های احیای ماه مبارک رمضان، هشدار می داد و افکار عمومی را به سمت صلاح معطوف می نمود.

• پیوند میان سیاست و دین

اگرچه بارزترین وجه شخصیتی استاد، عالم ربانی و معلم اخلاق بودن ایشان در نزد افکار عمومی است و نیز اگر برخی را بر این باور است که هنگام مواعظ اخلاقی و نصایح و برای نفوذ در افکار عمومی و تأثیرگذاری بر مخاطبان، باید از دایره سیاست تا می توان فاصله گرفت، اما واقعیت آن است که در حلقه درس استاد همه گرایشات و جریانات سیاسی را به خوبی مشاهده می کردیم.

• الگوی اخلاق عملی

استاد در کرسی درس و منبر موعظه و اخلاق به مثابه یک حکیم و طبیب برای درمان بیماری های اخلاقی توصیه های علمی و عملی تجویز می کرد. راه های درمان و غلبه بر شهرت، شهوت، نفس، تکبر، غرور، خودپرستی، مقام پرستی و دنیاپرستی را یک به یک در برابر چشمان بیمار، بیان و نسخه های شفابخشی برای علاج آن ارائه می نمود.

او خود معلم و اسوه اخلاق عملی بود. به آنچه از معارف قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) بیان می کرد، اعتقاد و باور داشت و خود را اولین مخاطب آن می دانست. اگر از مال شبهه ناک سخن می گفت، اگر از شهرت گریزی و ساده زیستی و حب به دنیا و جاه نداشتن سخن می گفت، خود پیش از همه، عامل به آن شده بود. این میزان مراقبت، محاسبه و مراقبه همان گام های اخلاق عملی است که از آیت الله مجتبی تهرانی، اسوه اخلاق، زهد و پارسایی ساخت. کشور و به طور مشخص پایتخت، چند روز است در جای جای خود عزادار است و مجالس یکی پررونق تر از دیگری و گویا تمام نشدنی، در حال برگزاری است.

همه فانی اند و باقی فقط ذات وجود مقدس خداوند است. ببینیم چه عواملی استاد مجتبی تهرانی را این همه عزیز و محبوب مردم کرده است؟ شناخت رمز و راز این نکته برای حوزه های علمیه، روحانیت، نخبگان، مدیران و روشنفکران یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.

به راستی بعد از استاد دعاهای شب قدرمان را کجا آمین بگوییم و امید اجابت داشته باشیم؟ روحش شاد و راهش پر رهرو باد.