اطلاعات عمومی

اگر پدر و مادر از روابط خبر داشته باشند و بدانند پسر مقابل، شرایط لازم برای ازدواج را ندارد، می‌توانند با شیوه‌های مناسب، مانع تشکیل یا ادامه این روابط شوند.

به گزارش دمساز رسول اکرم(ص) وقتى جوانى را می دیدند که “کان یعجبه” و از اندام و سلامت و جوانى او خوششان مى‏آمد، از او ۲ سؤال مى‏کردند و مى‏پرسیدند: ازدواج کردى و آیا شغلى دارى یا نه؟ اگر آن جوان مى‏گفت ازدواج نکردم و شغلى ندارم، پیامبر مى‏فرمود: “سقط من عینى”: این جوان از چشمم افتاد. ایشان این گونه بر همت و تلاش و تشکیل خانواده تأکید می کردند.

ازدواج از مراحل مهم و تاثیرگذار زندگی هر فردی است و به همین جهت برای انتخاب همسر و شروع زندگی مشترک باید قبل از آن، دختر و پسر نسبت به هم و خانواده های یکدیگر شناخت لازم را داشته باشند.

اسلام قوانین جامع و کاملی را برای ازدواج در نظر گرفته تا بنیان خانواده محکم و استوار باقی بماند و یکی از این قوانین شناخت طرفین از یکدیگر و عدم ازدواج اجباری است.

اسلام هرگونه ازدواج اجباری دخترها که بدون رضایت و شناخت انجام می گیرد را غیر شرعی می‌داند. رهبر فرزانه انقلاب نیز دفعات متعددی در سخنرانی‌شان به این نکته اشاره کرده اند: “گاهی اراده و خواست زنان در مسائل مربوط به ازدواج نادیده گرفته مى‏شود. اینها همه بر خلاف اسلام است”، “به نظر اسلام، زن در انتخاب همسر آزاد است و هیچ‌کس نمى‌تواند در مورد انتخاب همسر، بر هیچ زنى چیزى را تحمیل کند. یعنى حتى برادران زن، پدرِ زن – خویشاوندان دورتر که جاى خود دارند – اگر بخواهند بر او تحمیل کنند که تو حتما باید با شخص مورد نظر ازدواج کنى، نمى‌توانند و چنین حقى را ندارند. این، نظر اسلام است”.

ایجاد شرایط برای شناخت دختر و پسر نیز از وظایف اصلی والدین در ازدواج است و به همین دلیل در مراسم خواستگاری دختر و پسر در گوشه ای، شرایط و خصوصیات خود را برای فرد مقابل بیان می کنند و پس از آن خانواده زوج ها برای آشنایی بیشتر به تحقیقات و بررسی پیرامون خانواده طرف مقابل می پردازد.

اما متأسفانه گاهی مشاهده شده است که برخی از دختران و پسران به طور ناآگاهانه ای برای آشنایی یکدیگر در بیرون از منزل با یکدیگر ملاقات می کنند. دکتر هادی پور شافعی، مدرس دانشگاه و کارشناس مسایل خانواده در این باره می گوید: برای آنکه ازدواج موفق باشد، باید با آشنایی و شناخت‌های قبل از ازدواج همراه شود. اما ارتباط ها و ابراز علاقه‌های قبل از ازدواج بیشتر کاذب هستند و اگر موجب تشکیل خانواده شود، قدرت تحکیم و تداوم زندگی را ندارد. بیشتر مواقع نیز این روابط و ابراز علاقه‌ها دور از نظر پدر و مادرها انجام می گیرد. اگر این آشنایی‌ها تحت نظارت پدر و مادر نباشد، می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

متأسفانه روابطی که در جامعه از طریق ایمیل، چت و موبایل بین دختر و پسر انجام می‌گیرد، در سایه بی‌اطلاعی، عدم کنترل و نظارت خانواده‌ها انجام می‌گیرد. شاید بیش از ۹۵ درصد این ارتباط‌ها تحت نظارت خانواده‌ها نباشد. آگاهی پدر و مادر نسبت به ارتباط، از سوی والدین دختر، بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد. پدر و مادر، هر ۲ باید از این روابط آگاهی داشته باشند. گاهی مادرها از روابط دخترشان با یک پسر خبر دارند، اما پدر دختر خبر ندارد، این درست نیست.

معمولا وقتی والدین متوجه ۱۳۷۵/۱۲/۲۰

می‌شوند که دختر و یا پسرشان با جنس مخالف ارتباط دارد، شیوه برخوردشان مناسب نیست. مثلا در یک مورد مشاوره‌ای؛ پدر، دخترش را به نحو وحشتناکی کتک زده بود. این شیوه درستی نیست و نباید پدر و مادرها از شیوه‌های خشن استفاده کنند.

اگر ارتباط و ابراز علاقه قبل از ازدواج، بدون نظارت پدر و مادر باشد، قطعا مسایل و مشکلاتی را ایجاد می‌کند و ادامه زندگی مشکل می‌شود. شاید زوج‌ها در یک، یا ۲ ماه اول پس از ازدواج، احساس رضایت کنند، اما پس از آن مشکلاتی به وجود می‌آید. مثلا به یاد دوست قدیمی خودشان می‌افتند و این مسأله، زندگی را با مشکلاتی مواجه می‌کند و تفاهم و صمیمیت‌ها را کم می کند. در آن زمان مطمئنا زن و مرد دیگر حرف جدیدی را نمی‌توانند به هم بگویند. دیگر نمی‌توانند نیازهای عاطفی یکدیگر را برآورده کنند، چون این نیازها را قبل از ازدواج برآورده کرده‌اند. نظارت و آگاهی پدر و مادر می‌تواند از ایجاد چنین شرایطی جلوگیری کند.

اگر پدر و مادر از روابط خبر داشته باشند و بدانند پسر مقابل، شرایط لازم برای ازدواج را ندارد، می توانند با شیوه‌های مناسب، مانع تشکیل یا ادامه این روابط شوند. مشکل این است که این آگاهی در خانواده‌ها وجود ندارد و پس از مدتی که با خبر می‌شوند، راه برگشتی برای آنها وجود ندارد که مطمئنا نتایج آن منفی خواهد بود.

جلوی این ارتباط‌ها را نمی‌توان گرفت؛ نمی‌توان تلفن و اینترنت را جمع‌آوری کرد. کنترل و نظارت پدر و مادر مهم است. اگر شرایط تربیتی و اعتماد در خانواده باشد، فرزندان می توانند خانواده و به‌خصوص مادر را از این ارتباط آگاه کنند. پدرها و مادرها می‌توانند در همان ابتدای شروع این ارتباط، جلوی توسعه آن را بگیرند. بیشترین آسیبی که خانواده‌ها قبل از ازدواج متحمل می‌شوند، ارتباطات بی‌حدی است که بدون نظارت انجام می‌گیرد.

در همین رابطه حکم فقهی این مسأله را خبرنگار خبرگزاری برنا از مراجع عظام تقلید سؤال کرده که می توانید سؤال و جواب را در ادامه بخوانید.

سؤال: گفت‌وگو در رستوران و پارک با دختری که نامحرم است، اما تصمیم به ازدواج دارد چه حکمی دارد؟

رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی): ارتباط با نامحرم که مستلزم مفسده و یا خوف ارتکاب گناه در آن است، جایز نیست؛ و بر هر زن و مرد مکلفى شرعاً واجب است در تماس و نشست و برخاست با جنس مخالف حریم ضوابط شرعى و مقررات اسلامى را دقیقاً مراعات نمایند و از هرگونه عمل و رفتارى که آمیخته به ریبه و یا موجب ترتب فتنه و فساد باشد، جداً احتراز نمایند.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی: در مورد گفت‌وگو و مراودت دختر و پسر، در صورتى که به قصد ازدواج باشد به مقدارى که برای ازدواج لازم است، اشکالى ندارد؛ البته با رعایت شرایط و ضوابط شرعى و گفت‌وگوهای برای ازدواج باید با اطلاع والدین انجام شود.

حضرت آیت الله سیستانی: نظر به اینکه در این نحو ملاقات ها بیم افتادن به گناه هست جایز نیست.

حضرت آیت الله وحید خراسانی: جایز نیست.

همچنین یکی از مجتهدین و استادان حوزه علیمه این چنین پاسخ داده‌اند:

آیت الله علوی گرگانی: با هماهنگی پدر و مادر و در زمینه زندگی و بدون سخنان تحریک آمیز و با رعایت مسایل دینی مانعی ندارد.

پی نوشت:

۱-  بیانات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در جمع مردم ارومیه در استادیوم تختى‏، ۱۳۷۵/۶/۲۷
۲- بیانات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در اجتماع زنان خوزستان،